Koken in oorlogstijd – Manon Henzen
Koken met schaarse ingrediënten
Minder vlees eten, streekproducten, een eigen moestuin, fermenteren, wildplukken en koken met restjes zijn helemaal van nu. Weinig bekend is dat dit ook precies de instructies waren die de overheid vlak voor en aan het begin van de Tweede Wereldoorlog aan de Nederlandse bevolking gaf.
Die eerste oorlogsjaren waren weliswaar geen vrolijke tijd, toch blijkt uit onderzoek dat we nog nooit zo gezond gevoed zijn als toen.
Dit kookboekje laat aan de hand van recepten uit 1940-1945 zien hoe veerkrachtig iedereen was. De Nederlanders gingen heel creatief met de schaarse ingrediënten en brandstof om, en zetten dagelijks een eenvoudig, gezond en smakelijk maal op tafel. Van voedselverspilling kon natuurlijk geen sprake zijn.
Creatief en gezond koken in de jaren 40
Dit prachtige kleine boekje is een pareltje voor iedereen die van koken houdt en een hang heeft naar natuurlijke producten. Wel of geen oorlog, het laat zien hoe je met eenvoudige ingrediënten mooie gerechten maakt die goed op smaak zijn en lichaam en ziel naar hartelust voeden.
De Inhoud
- Inleiding
- Eten uit eigen regio
- Voedseldistributie – Eten uit eigen stal
- Voedseladviezen – Eten uit de voorraadkast
- Sluikhandel – Eten uit de pan van gisteren
- Brandstofbesparing – Eten uit eigen tuin
- Vreemde ingrediënten – Eten uit het wild
Na een schetsing van de situatie ten tijde van de Tweede wereldoorlog (1940 – 1945) was voedsel soms erg schaars. Manon Henzen weet de situatie goed te schetsen en geeft bij elk hoofdstuk achtergrond bij het onderwerp. Zo vertelt zij onder meer dat er snel een oplossing moest komen om het buitenlandse voedsel te vervangen door voedsel uit eigen land. Per hoofdstuk geeft zij recepten die passend zijn bij het onderwerp. Eveneens voorzien van achtergrondinformatie en mooie ancedotes.
Oma’s pannenkoeken bakken
Een klassieker uit de Nederlandse keuken zijn toch wel de pannenkoeken zoals alleen oma die kon bakken. Niet voor niets het lievelingsgerecht van generaties van jarige kinderen die mochten kiezen wat ze die dag wilden eten. De pannenkoeken van oma waren met recht onevenaarbaar en gaven uitdrukking van een gevoel van de familie. Vaak hadden oma’s hun eigen geheim als het om het bakken van pannenkoeken ging. Dit vertelden ze niet aan de kinderen maar wel aan de kleinkinderen die het vleugje mythe dat oma eraan toevoegden nog jaren in zich droegen. Zo waren er oma’s die er een scheutje rum doorheen deden zodat de kinderen beter sliepen, of juist een klein scheutje vanillearoma. Doorgaans werd er gebakken in roomboter maar toen de olijfolie haar intrede in de Nederlandse keuken deed was dit een goede gezonde vervanger. Je kon er zelfs een scheutje van door het beslag doen, zo werd er gezegd, zodat je niet bij elke pannenkoek opnieuw de pan hoefde te bevetten. Vele oma’s daarentegen associeren pannekoeken met de oorlogstijd. De bittere nasmaak daarvan was met geen suikerpoeder of stroop te compenseren.
Prachtige afbeeldingen uit de oorlogstijd
Wat het boekje voor de historicus en boekenliefhebber onder ons ook erg boeiend maakt zijn de mooie prenten en platen die het tijdsbeeld bekrachtigen. Het boekje is uitgegeven in een stijl die past bij de periode waarover het gaat. Als kleindochter een oma die de oorlog heeft meegemaakt komt er veel herinnering terug aan haar. Hoe zij soms dagen in de keuken kon staan om een feestmaal te bereiden. Met bloementjesschort aan natuurlijk en een kookboek in de hand. Kruiden als kruidnagel, kaneel, foelie waren geen uitzondering. En ook met de roomboter werd niet bepaald scheutig om gegaan. Smullend van een restje in stukjes gesneden appel die rijkelijk waren voorzien van appel en kaneel, zat naast haar op het keukentrapje dat in de keuken werd neergezet voor jou. En als het bijna zo ver was mocht je meehelpen bij het dekken van de tafel waar op feestdagen het mooiste zondagsservies uit de kast gehaald werd. Het damasten tafelkleed werd over de tafel gelegd en ook de servetten in heuze servetringen mochten niet ontbreken. En als je moeder even niet keek deed oma wat extra suiker op jouw toetje want kleinkinderen moest je tenslotte goed verwennen.
